Bài học truyền thông từ những tranh cãi về minh bạch trong hoạt động từ thiện: Từ Hoài Linh đến Thủ

Trong những năm gần đây, việc người nổi tiếng đứng ra kêu gọi từ thiện đã trở thành một chủ đề thu hút sự quan tâm của dư luận. Bài viết này của Vima sẽ phân tích một số vụ việc tiêu biểu, từ đó rút ra những đặc điểm chung và nguyên nhân sâu xa của những tranh cãi xung quanh hoạt động từ thiện của người nổi tiếng.

Những vụ việc gây tranh cãi liên quan đến từ thiện của người nổi tiếng

1. Hoài Linh và câu chuyện chậm giải ngân hơn 14 tỷ đồng
Vào năm 2021, danh hài Hoài Linh đối mặt với sự chỉ trích gay gắt từ dư luận khi bị phát hiện chưa phân phát số tiền hơn 14 tỷ đồng quyên góp cứu trợ miền Trung trong suốt sáu tháng. Số tiền này được khán giả đóng góp từ cuối năm 2020 nhưng không được giải ngân kịp thời, khiến nhiều người đặt dấu hỏi về sự minh bạch và nghi ngờ về khả năng chiếm dụng.

Dưới áp lực dư luận, nam nghệ sĩ đã lên tiếng xin lỗi và giải thích rằng do ảnh hưởng của dịch COVID-19 cùng với các thủ tục hành chính nên việc giải ngân bị chậm trễ. Sau đó, cơ quan điều tra đã xác nhận không có dấu hiệu trục lợi trong vụ việc này. Tuy nhiên, những ồn ào kéo dài đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh tiếng của Hoài Linh, làm lung lay lòng tin của công chúng đối với các nghệ sĩ tham gia kêu gọi từ thiện.

2. Thủy Tiên – Công Vinh và vụ sao kê gây tranh cãi
Ca sĩ Thủy Tiên đã từng nhận được sự ngưỡng mộ lớn khi tự mình kêu gọi được hơn 177 tỷ đồng để cứu trợ đồng bào miền Trung vào năm 2020. Cô trực tiếp có mặt tại các vùng lũ để trao tiền và cập nhật thông tin trên mạng xã hội. Tuy nhiên, sau khi chiến dịch kết thúc, một bộ phận công chúng bắt đầu bày tỏ hoài nghi về tính minh bạch trong việc thu – chi khoản tiền khổng lồ này.

Từ giữa năm 2021, dư luận liên tục yêu cầu vợ chồng Thủy Tiên – Công Vinh công khai sao kê ngân hàng. Trước sức ép ngày càng lớn, họ đã đến ngân hàng và livestream quá trình sao kê với hơn 18.000 trang tài liệu được công khai. Kết quả cho thấy toàn bộ số tiền đã được giải ngân đúng mục đích, thậm chí họ còn góp thêm khoảng 3,7 tỷ đồng tiền cá nhân để hỗ trợ thêm cho người dân. Cơ quan chức năng cũng vào cuộc điều tra và kết luận không có dấu hiệu gian lận. Dù vậy, vụ việc này vẫn để lại nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận.

3. Phạm Thoại và lùm xùm liên quan đến mẹ bé Bắp
Một trong những vụ việc thu hút sự quan tâm lớn nhất đầu năm 2025 là câu chuyện của TikToker Phạm Thoại khi anh đứng ra kêu gọi quyên góp 16,7 tỷ đồng giúp đỡ một bé trai mắc ung thư máu. Ban đầu, hành động này nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ, nhưng sau đó, nhiều thông tin lan truyền trên mạng xã hội tố cáo mẹ bé Bắp sử dụng số tiền từ thiện không đúng mục đích.

Theo những lời đồn đoán, mẹ bé đã mua đất, sắm ô tô, làm răng sứ và cho con trai lớn học trường quốc tế thay vì sử dụng toàn bộ tiền cho việc chữa trị. Trước những nghi vấn dồn dập, Phạm Thoại đã tổ chức livestream dài gần bốn tiếng để công khai sao kê và giải trình dòng tiền. Dù anh và mẹ bé Bắp khẳng định rằng số tiền vẫn đang được sử dụng đúng mục đích, nhưng một bộ phận dư luận vẫn chưa cảm thấy thuyết phục. Vụ việc này một lần nữa cho thấy mức độ nhạy cảm của các chiến dịch quyên góp cá nhân và áp lực khủng khiếp từ công chúng.

Sự thiếu minh bạch trong hoạt động từ thiện của các ngôi sao truyền thông toàn cầu
Không chỉ tại Việt Nam, nhiều ngôi sao nổi tiếng thế giới cũng từng vướng vào những lùm xùm liên quan đến sự thiếu minh bạch trong hoạt động từ thiện. Một ví dụ điển hình là Madonna – “nữ hoàng nhạc pop” đình đám. Năm 2009, cô phát động dự án xây dựng trường học dành cho trẻ em gái tại Malawi (châu Phi) với mức đầu tư dự kiến lên đến 15 triệu USD và đã kêu gọi được phần lớn số tiền cần thiết.

Khủng hoảng truyền thông từ thiện của các sao hạng A

Không chỉ dừng lại ở các ngôi sao nữ, nhiều nhân vật hạng A khác cũng vướng vào những bê bối tương tự. Rapper Kanye West từng bị chỉ trích khi quỹ từ thiện mang tên anh sử dụng hàng trăm nghìn USD vào việc chi trả lương nhân viên và các khoản hành chính thay vì tập trung vào các chương trình giáo dục như cam kết ban đầu. Những sự vụ này là minh chứng rõ ràng rằng, dù ở phạm vi quốc tế, hoạt động từ thiện của người nổi tiếng vẫn có thể bị lợi dụng, và nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ, nguy cơ trục lợi từ tiền quyên góp hoàn toàn có thể xảy ra.



Những bài học rút ra từ góc độ truyền thông
1. Người nổi tiếng dễ bị nghi ngờ khi kêu gọi từ thiện
Sự hoài nghi của công chúng đối với các chiến dịch từ thiện cá nhân phần lớn xuất phát từ mức độ ảnh hưởng của người kêu gọi. Khi số tiền huy động quá lớn, áp lực về tính minh bạch cũng tăng lên.

2. Lỗ hổng pháp lý trong việc quản lý tiền từ thiện
Trước năm 2021, Việt Nam chưa có quy định chặt chẽ về việc cá nhân tự kêu gọi quyên góp. Điều này khiến việc giám sát dòng tiền gặp nhiều khó khăn, làm nảy sinh tranh cãi.

Đặc điểm chung và nguyên nhân cốt lõi dưới góc nhìn truyền thông
Người nổi tiếng dễ bị nghi ngờ khi kêu gọi từ thiện
Việc người nổi tiếng kêu gọi quyên góp thường đi kèm với sự hoài nghi từ dư luận, điều này không phải là không có cơ sở. Khi một ca sĩ, diễn viên đứng ra vận động tài chính, họ thu hút sự quan tâm lớn từ công chúng, đồng thời cũng bị giám sát chặt chẽ hơn. Nguyên nhân chính đến từ sức ảnh hưởng của họ: nhờ danh tiếng, họ có thể huy động số tiền khổng lồ chỉ trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, số tiền lớn đồng nghĩa với yêu cầu giải trình minh bạch cũng cao hơn. Người hâm mộ không chỉ gửi tiền mà còn đặt niềm tin vào nghệ sĩ, do đó, nếu có bất kỳ sự chậm trễ hay thiếu rõ ràng nào, chính những người từng ủng hộ sẽ là những người đầu tiên đặt nghi vấn.



Tâm lý bài xích scandal – góc nhìn quan trọng trong truyền thông
Trong môi trường giải trí, dư luận vốn có xu hướng nghi ngờ bất kỳ hành động nào của người nổi tiếng có thể nhằm mục đích đánh bóng tên tuổi. Vì vậy, ngay cả khi một nghệ sĩ thực hiện hoạt động thiện nguyện, không ít người, bao gồm cả anti-fan và những khán giả trung lập, sẽ đặt câu hỏi: liệu đây có phải là tấm lòng thật sự hay chỉ là một chiến dịch PR? Chính sự hoài nghi này khiến nghệ sĩ luôn trong tình thế bị soi xét kỹ lưỡng.

Chỉ cần chậm trễ trong việc công bố thông tin hoặc thiếu chứng từ rõ ràng, họ có thể ngay lập tức bị một bộ phận dư luận quy kết là “ăn chặn” tiền từ thiện, dù thực tế có thể không phải như vậy. Điều này phản ánh một thực tế: uy tín cá nhân của người nổi tiếng là con dao hai lưỡi – nó giúp họ kêu gọi được nhiều sự ủng hộ, nhưng cũng dễ dàng biến họ thành tâm điểm chỉ trích khi xảy ra vấn đề.

Những vụ bê bối từ thiện làm suy giảm niềm tin của công chúng
Lỗ hổng pháp lý và sự thiếu minh bạch trong hoạt động quyên góp
Một nguyên nhân quan trọng dẫn đến các tranh cãi liên quan đến từ thiện nằm ở sự thiếu chặt chẽ trong hệ thống pháp lý và cơ chế giám sát. Tại Việt Nam, trước năm 2021, luật pháp chưa có quy định rõ ràng đối với các cá nhân tự đứng ra kêu gọi cứu trợ. Nghị định 64/2008 thậm chí còn cấm cá nhân tự ý huy động tài chính để hỗ trợ thiên tai, bệnh tật – theo quy định, mọi hoạt động này phải do Mặt trận Tổ quốc hoặc tổ chức được cấp phép thực hiện.

Trên thế giới, tình trạng này cũng không hiếm gặp. Nhiều quỹ từ thiện của sao Hollywood hoạt động khá khép kín, thiếu sự giám sát độc lập, dẫn đến tình trạng tiền quyên góp bị chi tiêu sai mục đích mà chỉ khi kiểm toán vào cuộc mới phát hiện ra (như trường hợp của Madonna, Kanye West…). Điều này cho thấy rằng, nếu không có những quy định rõ ràng ngay từ đầu, các hoạt động từ thiện dễ tạo ra lỗ hổng, dẫn đến nguy cơ sai sót hoặc bị lợi dụng

Lời khuyên dành cho công chúng trước những lùm xùm từ thiện
Những tranh cãi liên tiếp về hoạt động quyên góp đã khiến nhiều người cảm thấy hoang mang, thậm chí mất lòng tin vào việc làm từ thiện. Vậy công chúng cần có thái độ như thế nào trước thực trạng này?

1. Lựa chọn và đánh giá chiến dịch từ thiện một cách tỉnh táo
Khi quyết định đóng góp cho một lời kêu gọi quyên góp nào đó, điều quan trọng là phải cân nhắc kỹ lưỡng về tính minh bạch và uy tín của chiến dịch. Nên ưu tiên những dự án công khai đầy đủ thông tin, bao gồm mục đích quyên góp, cách thức sử dụng quỹ, đơn vị tiếp nhận, và thời gian thực hiện. Những chiến dịch chuyên nghiệp và đáng tin cậy thường đi kèm với kế hoạch rõ ràng và cam kết báo cáo cụ thể sau khi sử dụng quỹ. Ngược lại, nếu lời kêu gọi chỉ mang tính chung chung, thiếu thông tin xác thực và yêu cầu chuyển khoản vào tài khoản cá nhân mà không có cam kết minh bạch, hãy hết sức cẩn trọng.

2. Tiếp nhận thông tin một cách sáng suốt, tránh bị dẫn dắt bởi mạng xã hội

Khi một vụ lùm xùm liên quan đến từ thiện nổ ra, thay vì vội vàng kết luận theo đám đông, công chúng nên tiếp cận vấn đề một cách đa chiều. Cần xem xét nguồn gốc của thông tin: liệu tin tức này đến từ nguồn đáng tin cậy như báo chí chính thống hay chỉ là những đồn đoán lan truyền trên mạng xã hội? Quan trọng hơn, trước khi đưa ra phán xét, hãy kiểm tra xem đã có kết luận chính thức từ cơ quan chức năng hay chưa.

Kết luận: Minh bạch là chìa khóa để giữ vững lòng tin
Cuối cùng, trong thời đại mà mạng xã hội có thể biến một câu chuyện nhỏ thành một cuộc khủng hoảng truyền thông khổng lồ, mỗi người cần có trách nhiệm với những gì mình chia sẻ và phát ngôn. Thay vì trở thành một phần của làn sóng chỉ trích vô căn cứ, hãy góp phần xây dựng một môi trường thông tin minh bạch, công bằng và có trách nhiệm.

Nguồn: https://vietnammarketing.com.vn/bai-hoc-truyen-thong-lum-xum-tu-thien-2025/