Chăm Sóc Ống Nuôi Ăn Mũi Dạ Dày (NG Tube): Bí Quyết An Toàn Và Hiệu Quả Tại Nhà

Dây nuôi ăn mũi – dạ dày, hay còn gọi là ống NG (Nasogastric tube), là một thiết bị y tế quen thuộc trong các cơ sở y tế và cả tại nhà. Đây là một ống mỏng, mềm dẻo được đặt qua mũi, xuống họng, thực quản và vào đến dạ dày. Dù thoạt nhìn có vẻ phức tạp, nhưng việc hiểu rõ về ống NG và cách chăm sóc đúng cách là vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người bệnh.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sâu hơn về dây nuôi ăn mũi – dạ dày, các loại ống, lý do sử dụng, quy trình đặt ống, và đặc biệt là cách chăm sóc bệnh nhân nuôi ăn đường ruột tại nhà một cách chuẩn xác nhất.

Dây Nuôi Ăn Mũi – Dạ Dày Là Gì?
Dây nuôi ăn mũi – dạ dày là một loại ống chuyên dụng được làm từ nhựa mềm, dẻo, có nhiều kích cỡ khác nhau để phù hợp với từng bệnh nhân. Chức năng chính của ống NG là làm cầu nối để truyền trực tiếp dinh dưỡng, thuốc hoặc chất lỏng vào dạ dày. Ngoài ra, nó cũng được sử dụng để loại bỏ các chất trong dạ dày, ví dụ như trong trường hợp tắc nghẽn ruột hoặc buồn nôn, nôn mửa nghiêm trọng.


Dây nuôi ăn mũi – dạ dày, hay còn gọi là ống NG (Nasogastric tube), là một thiết bị y tế quen thuộc trong các cơ sở y tế và cả tại nhà

Các Loại Dây Nuôi Ăn Mũi – Dạ Dày Phổ Biến
Có hai loại dây nuôi ăn mũi – dạ dày chính, mỗi loại phục vụ một mục đích cụ thể:

• Ống Nuôi Ăn (Feeding Tubes): Đây là loại phổ biến nhất, dùng để nuôi ăn qua ống cho những bệnh nhân không thể ăn hoặc nuốt an toàn. Chúng cung cấp chế độ ăn lỏng trực tiếp vào dạ dày, đảm bảo bệnh nhân nhận đủ dinh dưỡng qua ống.
• Ống Giảm Áp (Decompression Tubes/Drainage Tubes): Loại này được sử dụng để loại bỏ không khí, dịch hoặc các chất khác ra khỏi dạ dày. Chúng giúp giảm áp lực trong các trường hợp tắc nghẽn ruột, liệt ruột tạm thời (liệt hồi tràng) hoặc sau một số thủ thuật phẫu thuật.

Thông thường, bác sĩ hoặc nhân viên y tế sẽ xác định loại và kích thước dây nuôi ăn phù hợp nhất cho bạn hoặc người thân.

Khi Nào Cần Đặt Dây Nuôi Ăn Mũi – Dạ Dày?

Dây nuôi ăn mũi – dạ dày là một loại ống chuyên dụng được làm từ nhựa mềm, dẻo, có nhiều kích cỡ khác nhau để phù hợp với từng bệnh nhân.


Ống NG được sử dụng trong nhiều tình huống y tế khi hệ tiêu hóa cần được hỗ trợ hoặc can thiệp. Dưới đây là một số chỉ định chính cho việc đặt dây nuôi ăn mũi – dạ dày:

Giảm Áp Lực Dạ Dày (Gastric Decompression)
Ống NG có thể giúp giảm áp lực và ngăn ngừa biến chứng khi dạ dày hoặc ruột non bị tắc nghẽn. Các tình trạng có thể yêu cầu giảm áp dạ dày bao gồm:

• Tắc ruột non
• Liệt ruột (tê liệt tạm thời của ruột)
• Khối u gây tắc nghẽn
• Xoắn ruột (ruột bị xoắn)
• Lồng ruột (một phần ruột lồng vào phần khác)

Trong những trường hợp này, dây nuôi ăn giúp loại bỏ không khí và dịch từ dạ dày, cho phép ruột giảm áp lực và có khả năng giải quyết tình trạng tắc nghẽn.

Hỗ Trợ Dinh Dưỡng (Nutritional Support)
Nhiều bệnh nhân gặp khó khăn khi nuốt hoặc không thể ăn uống bằng miệng do các tình trạng y tế như đột quỵ, rối loạn thần kinh hoặc bệnh nặng. Trong những trường hợp này, dây nuôi ăn mũi – dạ dày là phương pháp hiệu quả để cung cấp dinh dưỡng qua ống trực tiếp vào dạ dày.

Dùng Thuốc
Đối với những bệnh nhân không thể dùng thuốc qua đường miệng, ống NG cung cấp một đường dùng thuốc thay thế. Các loại thuốc dạng lỏng có thể được đưa qua dây nuôi ăn, bỏ qua miệng và thực quản. Phương pháp này đặc biệt hữu ích cho bệnh nhân khó nuốt, bất tỉnh hoặc đang trong tình trạng nguy kịch.

Quy Trình Đặt Dây Nuôi Ăn Mũi – Dạ Dày
Quy trình đặt ống NG bao gồm một số bước để đảm bảo vị trí chính xác và sự thoải mái cho bệnh nhân.

1. Chuẩn bị: Trước khi đặt ống, nhân viên y tế sẽ giải thích quy trình và lấy sự đồng ý của bạn. Họ sẽ giúp bạn ngồi thẳng để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đặt ống. Một tấm bảo vệ có thể được đặt trên ngực để đề phòng trường hợp khó chịu hoặc nôn trớ trong quá trình thực hiện.
2. Kỹ thuật đặt ống: Nhân viên y tế sẽ bôi trơn đầu dây nuôi ăn để giúp ống dễ dàng đi qua khoang mũi và cổ họng. Họ sẽ hướng đầu ống song song với sàn nhà, nhắm về phía sau cổ họng. Bạn có thể được yêu cầu nhấp một ngụm nước qua ống hút để giúp ống đi qua dễ dàng hơn. Bạn có thể cảm thấy hơi khó chịu, buồn nôn hoặc ho trong quá trình đặt ống. Đây là điều bình thường và thường giảm đi sau khi ống đã vào đúng vị trí. Nếu bạn cảm thấy kháng cự hoặc đau đáng kể, hãy thông báo ngay cho nhân viên y tế.
3. Xác nhận vị trí: Sau khi đặt dây nuôi ăn đến độ dài ước tính, nhân viên y tế phải xác nhận vị trí chính xác của nó. Họ có thể dùng ống tiêm hút dịch dạ dày để kiểm tra sự hiện diện của axit dạ dày. Đôi khi, chụp X-quang bụng là cần thiết để xác minh vị trí của ống. Việc đặt ống đúng vị trí là cực kỳ quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng (ví dụ: ống vào phổi hoặc gây tổn thương dạ dày, ruột). Sau khi xác nhận vị trí chính xác, ống sẽ được cố định chắc chắn vào mũi và má bằng băng dính để tránh bị lệch.

Chăm Sóc Và Bảo Dưỡng Dây Nuôi Ăn Mũi – Dạ Dày
Chăm sóc dây nuôi ăn và bảo dưỡng đúng cách là điều cần thiết để tránh các biến chứng.

Chăm Sóc Hàng Ngày

• Kiểm tra vị trí ống: Đo chiều dài bên ngoài của dây nuôi ăn và so sánh với số đo ban đầu. Đảm bảo ống không bị cuộn tròn trong cổ họng.
• Vệ sinh vùng mũi: Sử dụng nước ấm và khăn sạch để loại bỏ vảy hoặc dịch tiết từ mũi và ống.
• Súc rửa ống: Để ngăn ngừa tắc nghẽn, hãy súc rửa ống NG bằng nước ấm ít nhất một lần mỗi ngày. Nếu bạn không nuôi ăn liên tục, hãy súc rửa ống trước và sau mỗi lần sử dụng.

Phòng Ngừa Biến Chứng

• Theo dõi dấu hiệu lệch ống: Hãy chú ý các dấu hiệu như ho, buồn nôn hoặc khó thở, điều này có thể cho thấy ống bị lệch vị trí. Thông báo cho nhân viên y tế nếu bạn cảm thấy khó chịu kéo dài.
• Cố định ống chắc chắn: Ống NG nên được cố định chắc chắn vào mũi và má bằng băng dính, đồng thời ghim vào quần áo để tránh bị tuột ra ngoài ngoài ý muốn.
• Chăm sóc răng miệng: Đánh răng và súc miệng thường xuyên để ngăn ngừa khô miệng và kích ứng do sự hiện diện của ống.

Cho Ăn Và Dùng Thuốc

• Tư thế đúng: Ngồi thẳng hoặc nâng đầu ít nhất 30 độ trong khi cho ăn qua dây nuôi ăn và giữ tư thế này trong 30-60 phút sau đó để ngăn ngừa hít sặc (aspiration).
• Xác nhận vị trí trước khi dùng: Luôn xác nhận vị trí của ống NG trước khi bắt đầu cho ăn qua dây nuôi ăn hoặc dùng thuốc.
• Súc rửa ống: Súc rửa ống NG bằng nước trước và sau mỗi lần cho ăn hoặc dùng thuốc để giữ ống thông thoáng và ngăn ngừa tương tác giữa các chất khác nhau.

Hãy nhớ rằng, đội ngũ y tế luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn trong suốt quá trình. Đừng ngần ngại đặt câu hỏi hoặc bày tỏ những lo lắng của bạn.


Chăm sóc dây nuôi ăn và bảo dưỡng đúng cách là điều cần thiết để tránh các biến chứng.

Các Biến Chứng Tiềm Ẩn Của Dây Nuôi Ăn Mũi – Dạ Dày
Mặc dù ống NG phục vụ các mục đích quan trọng, nhưng chúng cũng có thể dẫn đến một số biến chứng. Hiểu rõ những vấn đề tiềm ẩn này giúp bạn nhận biết và xử lý chúng kịp thời.

Khó Chịu Và Kích Ứng
Sự hiện diện liên tục của dây nuôi ăn trong khoang mũi và cổ họng có thể gây khó chịu và kích ứng. Viêm xoang, chảy máu cam (epistaxis) do ống cọ xát vào niêm mạc mũi mỏng manh có thể xảy ra. Trong một số trường hợp, áp lực từ ống có thể gây loét mũi, đặc biệt nếu nó ở một vị trí quá lâu.

Để giảm thiểu khó chịu và kích ứng, hãy đảm bảo ống được cố định chắc chắn để tránh di chuyển quá mức. Thường xuyên làm sạch vùng mũi và bôi chất bôi trơn theo hướng dẫn của nhân viên y tế. Nếu bạn cảm thấy khó chịu kéo dài, hãy thông báo ngay cho đội ngũ y tế.

Nguy Cơ Hít Sặc (Aspiration Risk)
Ống NG có thể làm tăng nguy cơ hít sặc, xảy ra khi các chất trong dạ dày đi vào phổi. Điều này đặc biệt đáng lo ngại nếu ống bị tắc hoặc trục trặc, vì nó có thể cản trở khả năng làm rỗng của dạ dày. Hít sặc có thể dẫn đến các biến chứng hô hấp nghiêm trọng, như viêm phổi. Để giảm nguy cơ hít sặc, luôn xác nhận vị trí ống trước khi cho ăn hoặc dùng thuốc. Giữ đầu giường nâng cao ít nhất 30 độ trong và sau khi cho ăn. Nếu bạn nghi ngờ ống bị tắc hoặc trục trặc, hãy thông báo ngay cho nhân viên y tế.

Đặt Lệch Vị Trí
Đặt dây nuôi ăn không đúng vị trí có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Đặt vào phổi (intrapulmonary placement) - khi ống vô tình đi vào phổi thay vì dạ dày - có thể gây suy hô hấp, tràn khí màng phổi hoặc tử vong trong quá trình cho ăn. Đặt vào nội sọ (intracranial placement), mặc dù hiếm gặp, có thể xảy ra ở những bệnh nhân bị gãy nền sọ, dẫn đến việc đưa ống vào não.

Do đó, việc đặt ống đúng vị trí là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng do lệch vị trí. Đội ngũ y tế sử dụng nhiều phương pháp khác nhau, như hút dịch dạ dày, kiểm tra độ pH của dịch hút ra, hoặc thực hiện các nghiên cứu hình ảnh (như X-quang) để xác nhận vị trí chính xác của ống.

Khi Nào Cần Tháo Dây Nuôi Ăn Mũi – Dạ Dày?
Ống NG nên được tháo ra khi không còn cần thiết. Bác sĩ có thể yêu cầu thử kẹp ống để đánh giá khả năng dung nạp của bạn khi không có ống. Trong quá trình thử nghiệm này, dây nuôi ăn sẽ được kẹp trong vài giờ để xem bạn có thể xoay sở mà không cần nó hay không. Nếu bạn không bị buồn nôn, nôn mửa hoặc chướng bụng trong giai đoạn này, ống có thể được tháo ra an toàn.

Quá trình tháo ống thường nhanh chóng và đơn giản. Tuy nhiên, ống không nên được tháo ra một cách mạnh mẽ, vì nó có thể bị thắt nút. Nhân viên y tế sẽ cẩn thận tháo ống NG trong khi bạn hít sâu và nín thở, điều này giúp ngăn ngừa hít sặc.


Ống NG nên được tháo ra khi không còn cần thiết

Sau khi tháo ống, đội ngũ y tế sẽ làm sạch mũi và chăm sóc miệng cho bạn. Họ cũng sẽ theo dõi bạn chặt chẽ để tìm bất kỳ dấu hiệu khó chịu hoặc biến chứng nào.

Việc chăm sóc tại nhà cho người cao tuổi bao gồm hỗ trợ quá trình chuyển đổi từ ống NG. Các chuyên gia chăm sóc tại nhà có thể hỗ trợ theo dõi tình trạng của bạn, cung cấp kiến thức về chăm sóc sau khi tháo ống và giúp bạn thích nghi lại với việc ăn uống bình thường. Họ cũng có thể theo dõi bất kỳ dấu hiệu biến chứng nào và phối hợp với đội ngũ y tế của bạn để đảm bảo quá trình hồi phục suôn sẻ.

Kết Luận
Dây nuôi ăn mũi – dạ dày là một phần trong tiêu chuẩn chăm sóc cho nhiều vấn đề sức khỏe thường gặp. Mặc dù ban đầu chúng có vẻ đáng sợ, nhưng việc chăm sóc dây nuôi ăn và bảo dưỡng đúng cách có thể ngăn ngừa nhiều vấn đề. Toàn bộ đội ngũ chăm sóc sức khỏe, bao gồm bác sĩ, y tá và người chăm sóc, nên nắm rõ các chỉ định, chống chỉ định và các biến chứng tiềm ẩn liên quan đến ống NG. Kiến thức này cho phép quản lý hiệu quả và can thiệp kịp thời nếu có vấn đề phát sinh.

Nếu bạn cần hỗ trợ chăm sóc dây nuôi ăn tại nhà, các dịch vụ điều dưỡng tư nhân hoặc chăm sóc sức khỏe tại nhà có thể cung cấp hỗ trợ cá nhân hóa phù hợp với nhu cầu của bạn. Những chuyên gia này giúp bạn thực hiện các công việc chăm sóc hàng ngày, theo dõi biến chứng và cung cấp kiến thức, hướng dẫn.

Hãy nhớ rằng, bạn không đơn độc trong hành trình này. Đội ngũ y tế của bạn luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn từng bước.

Các Câu Hỏi Thường Gặp (FAQs)
H: Tôi phải làm gì nếu dây nuôi ăn mũi – dạ dày bị tắc?

Đ: Nếu ống NG bị tắc, hãy thử súc rửa bằng nước ấm và điều chỉnh tư thế của bạn. Nếu vẫn bị tắc, hãy liên hệ ngay với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn.

H: Làm thế nào để giảm khó chịu do dây nuôi ăn mũi – dạ dày gây ra?

Đ: Để giảm thiểu kích ứng và khó chịu, hãy đảm bảo ống được cố định chắc chắn, làm sạch vùng mũi thường xuyên và bôi chất bôi trơn theo chỉ dẫn của nhân viên y tế.

H: Tôi có thể tìm sự giúp đỡ về chăm sóc dây nuôi ăn mũi – dạ dày tại nhà ở đâu?

Đ: Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại nhà và điều dưỡng tư nhân có thể hỗ trợ chăm sóc dây nuôi ăn, đảm bảo bảo dưỡng đúng cách, theo dõi biến chứng và cung cấp hỗ trợ cá nhân hóa.

Nguồn: careindeed