Ngoại giao thời biến động: Quyết giữ từng tấc đất, dặm biển

Dù các yêu cầu về hội nhập buộc Việt Nam phải làm bạn, là bạn với tất cả quốc gia nhưng cương quyết và khéo léo bảo vệ chủ quyền là nhiệm vụ tiên quyết.
Sự ra đời của các thể chế, pháp luật quốc tế vẫn không thể xóa bỏ những mâu thuẫn, tranh chấp về chủ quyền. Suốt nhiều thập niên qua, theo Đại sứ-GS-TS Nguyễn Hồng Thao, ngoại giao Việt Nam (VN) đã góp phần giữ hòa bình và ổn định cho đất nước trong gần nửa thế kỷ (từ 1975 đến nay), tạo điều kiện cho đất nước phát triển kinh tế bền vững.

Những nỗ lực bảo vệ chủ quyền không mệt mỏi

VN cũng là một trong những nước ký văn bản Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 ngay vào ngày mở ký, tạo điều kiện mở rộng các vùng biển VN theo luật pháp quốc tế và đấu tranh bảo vệ chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.

Với tuyên bố Chính phủ về các vùng biển VN năm 1977 và tham gia UNCLOS 1982, VN khẳng định chủ quyền, quyền chủ quyền, các quyền tài phán quốc gia trên vùng biển rộng hơn hai lần đất liền và tham gia quản lý đại dương quốc tế. Đây được coi là bước “tiến ra biển” lớn nhất trong lịch sử dân tộc.

Thắng lợi đến từ đâu?

VN đã tận dụng thời cơ, biến nguy thành cơ trong hoàn cảnh Liên Xô và hệ thống xã hội chủ nghĩa Đông Âu sụp đổ. Ngoại giao VN đã nhanh chóng chuyển hướng, phá thế bao vây cấm vận bằng thiết lập quan hệ với ASEAN. VN đã góp phần biến một tổ chức được lập ra trong nghi kỵ, đối đầu ở khu vực thành một tổ chức khu vực thành công, năng động, sáng tạo với tiềm năng kinh tế chỉ sau Mỹ, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU).

​

Bình thường hóa quan hệ với ASEAN, Trung Quốc và Mỹ đã từng bước vô hiệu hóa thế bị bao vây, cấm vận, đồng thời triển khai quá trình gia nhập các tổ chức quốc tế quan trọng. Thành tựu này góp phần giải quyết các tranh chấp lãnh thổ và biển, bảo vệ tốt nhất các quyền của VN theo luật quốc tế.

Ngoại giao bảo vệ chủ quyền Biển Đông

Biển Đông tập trung lợi ích cạnh tranh chiến lược của hầu hết các nước lớn trên thế giới. Song Biển Đông cũng là khu vực dân số trẻ, năng động, khát khao vươn lên và khẳng định của các nước tập trung trong khối ASEAN. Biển Đông cũng là khu vực có nhiều tài nguyên quý hiếm và có vai trò quan trọng trong tương lai như băng cháy, đất hiếm.

Ngoại giao VN đã góp phần đấu tranh bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và các quyền tài phán trên biển. VN đã đứng vững và bảo vệ tốt 33 điểm đóng quân trên 21 thực thể quần đảo Trường Sa, tiếp tục khẳng định chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Để vượt thách thức, ngoại giao VN cần lưu ý vấn đề gì?

Làm ngoại giao phải kiên định nguyên tắc giải quyết hòa bình tranh chấp quốc tế, không sa vào các bẫy gây xung đột, “chỉ chọn lẽ phải, không chọn bên”. Ngoại giao VN cần làm tốt hơn và xây dựng sách lược “tam công pháp” (công pháp quốc tế, công luận quốc tế, công khai quốc tế); dựa vào luật pháp quốc tế, tranh thủ dư luận, đấu tranh chống lại các luận điệu sai trái để bảo vệ tốt nhất chủ quyền, quyền chủ quyền và các quyền tài phán trên biển của VN.

Ngoại giao không thể thành công nếu không có sự hợp tác và trợ giúp của các ngành kinh tế, quốc phòng. Chúng ta cần nâng cao vị thế phát triển kinh tế và khả năng quốc phòng của đất nước. Đường lối đối ngoại của VN sẵn sàng làm bạn với tất cả các nước; quốc phòng theo phương châm “bốn không và một tùy” và giải quyết hòa bình các tranh chấp quốc tế đã thể hiện tính đúng đắn, giúp đất nước vượt qua những khó khăn vừa qua và chắc chắn sẽ ứng phó tốt với những thách thức trong tương lai.

Chi tiết thêm: tại đây