Ứng dụng của Acid sulfuric trong Công nghiệp và Đời sống Ứng dụng của Acid sulfuric trong Công nghiệp và Đời sống Sulfuric acid (H₂SO₄) không chỉ là một trong những hợp chất vô cơ quan trọng nhất trong hóa học, mà còn được mệnh danh là "xương sống của nền công nghiệp hóa chất". Khối lượng tiêu thụ Acid sunfuric hằng năm là một chỉ số quan trọng phản ánh trình độ phát triển công nghiệp của một quốc gia. Từ sản xuất phân bón, luyện kim, dầu khí, acid sunfuric đến ngành công nghiệp nhẹ như dệt nhuộm, xử lý nước – đâu đâu cũng có sự hiện diện của Axit sunfuric. 1. Ứng dụng trong sản xuất phân bón Đây là lĩnh vực tiêu thụ Sunfuric axit lớn nhất, chiếm khoảng 60–70% tổng lượng sử dụng toàn cầu. a) Sản xuất phân super photphat (SSP) * Phản ứng giữa H₂SO₄ và quặng photphat tạo ra Ca(H₂PO₄)₂ – dạng phân dễ hấp thu hơn cho cây trồng. * Phản ứng: Ca₃(PO₄)₂ + 2H₂SO₄ + 4H₂O → 2Ca(H₂PO₄)₂·H₂O + CaSO₄·2H₂O b) Sản xuất axit phosphoric (H₃PO₄) * H₃PO₄ được sử dụng để điều chế các loại phân DAP, MAP – phân bón phổ biến toàn cầu. * H₂SO₄ đóng vai trò quan trọng trong tách P₂O₅ từ quặng apatit. 4. Các dạng Sulfuric acid trong thực tế Sunfuric axit có thể tồn tại dưới nhiều nồng độ khác nhau, mỗi loại có ứng dụng riêng: * Sulfuric acid đậm đặc (\~98%): Dùng trong công nghiệp sản xuất phân bón, ắc quy, chất xúc tác. * Acid sulfuric loãng (10–70%): Dùng trong phòng thí nghiệm, làm chất phản ứng trung gian. * Oleum (fuming sulfuric acid): Là dung dịch H₂SO₄ chứa SO₃ tự do, cực kỳ đậm đặc và phản ứng mạnh với nước. 5. Phương pháp sản xuất Acid sulfuric a) Nguyên liệu * Lưu huỳnh (S) nguyên chất hoặc sunfua sắt (FeS₂) * Không khí (O₂) * Nước (H₂O) b) Quy trình sản xuất công nghiệp – Phương pháp tiếp xúc (Contact Process) Gồm 3 giai đoạn chính: 1. Đốt lưu huỳnh để tạo khí SO₂: S + O₂ → SO₂↑ 2. Oxy hóa SO₂ thành SO₃ (có chất xúc tác V₂O₅): 2SO₂ + O₂ ⇌ 2SO₃ (ΔH < 0, cần nhiệt độ \~450°C, áp suất \~1–2 atm) 3. Hấp thụ SO₃ vào H₂SO₄ để tạo oleum: SO₃ + H₂SO₄ → H₂S₂O₇ Sau đó pha loãng oleum với nước để thu được Axit sunfuric: H₂S₂O₇ + H₂O → 2H₂SO₄ Lưu ý: Không hấp thụ trực tiếp SO₃ vào nước vì phản ứng rất mãnh liệt, dễ gây tai nạn. 6. Ứng dụng từ phương pháp sản xuất Phương pháp tiếp xúc có năng suất cao, tiết kiệm năng lượng, bơm màng khí nén godo giảm phát thải và tạo sản phẩm có độ tinh khiết cao. Đây là công nghệ tiêu chuẩn tại hầu hết các nhà máy hóa chất hiện nay. Ngoài ra, một số phương pháp khác như dùng quặng pyrit (FeS₂), tái chế H₂SO₄ từ ắc quy cũ hoặc xử lý khí thải SO₂ trong công nghiệp cũng đang được phát triển. Acid sunfuric là một trong những hợp chất vô cơ quan trọng nhất trong ngành công nghiệp hiện đại. Với tính chất hóa học mạnh, khả năng phản ứng linh hoạt và phương pháp sản xuất hiệu quả, Axit sunfuric không chỉ là nguyên liệu trung gian mà còn là chất xúc tác, chất xử lý môi trường và sản phẩm thiết yếu trong hàng loạt lĩnh vực. Tuy nhiên, tính nguy hiểm của nó cũng đòi hỏi người sử dụng phải tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp an toàn trong sản xuất, bảo quản và vận chuyển.
